Salmonet qe po perpiqen te rriten ne kushte ekstreme klimaterike po humbasin garen me evolucionin.
Te dhenat e ADN-se te Salmonit qe shtrihen gjate 30 viteve tregojne se natyra eshte kujdesur gjithnje e me shume per peshqit qe migrojne nga oqeani. Eshte nder pjeset e para te provave gjenetike qe ndryshimi i klimes po nxit evolucionin e nje specieje.
Shume specie kane ndryshuar modelet e migracionit gjate dekadave te fundit ne pergjigje te temperaturave te ngrohta. Ajo qe eshte e veshtire te thuhet eshte nese speciet po ndryshojne sjelljen e tyre ose evoluojne gjenetikisht – ose te dyja.
Fale nje eksperimenti te vjeter, hulumtuesit ne Universitetin e Alaskes ne Fairbanks ishin ne gjendje te konfirmonin se gjenet luajne nje rol ne reagimin e nje gjallese ne temperatura me te ngrohta – salmoni roze ( Oncorhynchus gorbuscha ). Migrimi i tij nga oqeani ne lume eshte i kontrolluar kryesisht nga gjenet e tij.
Ne vitet 1970, Anthony Gharrett po studionte pse disa salmon migrojne deri ne Auke Creek te Alaskes nje muaj me vone se pjesa tjeter e popullsise. Gharrett ne menyre selektive edukoi disa peshq te vone qe te emigronin ne menyre qe ata te ndanin nje mutacion te rralle gjenetik qe nuk kishte ndikim ne perspektivat e mbijeteses se salmoneve. Kjo i lejoi atij te identifikonte migrantet e vonuar edhe para fillimit te migrimit.
Deri ne kohen kur Gharrett perfundoi keto hetime te mbareshtimit te salmonit ne vitin 1985, 26 perqind e popullsise salmoneve te migrimit te vonuar kishte shenuesin gjenetik, ne krahasim me 3 perqind te pjeses tjeter te popullsise. Ai vazhdoi te mbledhe ADN-ne nga popullsia e salmonit migrues per disa vjet.
Shenues i zhdukur
Shpejtesia me te cilen treguesi eshte zhdukur nga popullsia sugjeron se diçka ne mjedisin e salmonit ndryshoi midis viteve 1989 dhe 1993, duke e bere me pak te pershtatshem peshen e migrimit te vonshem dhe rritjen e numrit te peshqve ne popullaten e pergjithshme me nje trashegimi te hershme emigruese. Temperaturat e rrymes ne vitin 1989, gjate kohes se pikut te migrimit, ishin ne rekordin e dyte me te larte, shkruajne studiuesit.
Eshte nje rezultat emocionues, thote Lisa Crozier nga Administrata Kombetare Amerikane e Oqeanise dhe Atmosferike ne Seattle. Gjetjet pershtaten me shume vezhgime te salmonit qe ndryshojne modelet e tyre te migrimit, ndonese secila popullsi eshte e ndryshme: disa migrojne me vone ne vjeshte dhe jo me heret ne pranvere, per shembull. Nese keto nderrime kane nje komponent gjenetik, thote ajo, perzgjedhja e salmonit te caktuar mund te kete efekte afatgjata ne diversitetin e tyre gjenetik.
Ndersa eshte mire te dihet se salmoni po pershtatet, thote Kovach, nje model migrimi i salmonit eshte “shqetesues” per kafshet e tjera, te tilla si ato qe varen nga ngrenia e peshkut yndyror ne menyre qe te hibernizojne ose te prodhojne qumesht per te rinjte e tyre ne orar.