Krimbat e zemrës (Dirofilaria immitis), janë parazitë që duhet të shqetësojnë gjithë pronarët e qenëve dhe maceve . Sa më shumë të dini rreth tyre, aq më mirë do të mund të kujdesni për kafshën tuaj. Në këtë artikull do të përpiqemi të sjellim disa informacione të dobishme.
Krimbi i zemrës (Dirofilaria immitis) është një parazit që arrin gjatësi deri në 35.6 cm, krimbat e rritur (adult) jetojnë në zemër në dukek u vendosur në arterien pulmonare tek qentë e infektuar. Qeni (ashtu si dhe macja) infektohet me anën e pickimit të mushkonjave të cilat marrin larvat nga qentë e infektuar duke u perhapur në këtë mënyrë tek qentë e tjerë.
Disa zona gjeografike kanë probleme më të mëdha të krimbave të zemrës dhe disa zona të tjëra pothuajse fare. Në mënyrë që të krijohen kushtet e përshtatshme të parazitit duhen të plotësohen kushtet e mëposhtme:
- Lloji i mushkonjës që mund të mbarti larvën e krimbit të zemrës duhet të jetë prezent.
- Koha duhet të jetë e ngrohtë mjaftueshëm në mënyrë që të lejojë zhvillimin e larvave brenda mushkonjës.
- Duhet të egzistojnë qen ose ujq të infektuara në këtë zonë.
- Duhet te egzistojnë qen të pambrojtur në zonë (të cilëve nuk ju janë dhenë medikamentet e duhura për parandalimin e infektimit)
Kur egzistojnë kushtet e lart përmendura atëhere kemi krijimin e një zone endemike nga krimbi i zemrës(Dirofilaria immitis).
Krimbat e rritur (Adult)
Gjaku shkon në mushkëri për të marrë oksigjenin e nevojshëm duke kaluar nga atrium i djathtë për ta dërguar me pas në ventrikulën e djathtë (në dhomën e pompimit) për tu dërguar më pas drejt mushkrive nëpërmjet arterieve pulmonare. Kjo është rruga e përshkruar nga gjaku për në mushkëri (siç është paraqitur tek figura më poshtë)
Krimbat e rritur janë të gjatë, disa cm dhe preferojnë të jetojnë jo në zemër (megjithese quhen krimbat e zemres) por në arterien pulmonare. Parazitët notojnë në arterie duke u ushqyer njëkohësisht me anën e gjakut qe kalon aty. Nëse krimbat janë të shumtë në numër bëjnë pengimin e gjakut që kalon në arterien pulmonare, zemra duhet të punojë më shumë për të bërë të mundur pompimin e gjakut.
Nëse infektimi me krimba është i madh( psh më shumë se 25 krimba në një qen me peshë deri 20 kg) fillojnë dhe tërhiqen drejt zemrës në barkushen (ventrikulen) e majtë, duke zënë kështu një volum të madh te zemrës, siperfaqe e cila duhej të ishte e mbushur me gjak, pra tani kemi me pak gjak qe pompohet drejt zemrës.
Kru kemi më shumë se 50 krimba prezentë, barkushja është e mbushur plotësisht dhe nuk ka vënd për gjak duke e bërë pothuajse të pamundur furnizimin e aortës pulmonare me gjak.
Kur kemi më shumë se 100 krimba komplet pjesa e djathtë e zemrës është e mbushur me krimba dhe ka ngelur shumë pak vend per gjak që të mund të pompohet nga zemra.
Ky fenomen drastik quhet “ Sindroma Cavale” dhe shumica e qenve që janë në këtë fazë nuk munden të jetojnë .
Me prezencën e krimbave meshkuj dhe krimbave femra fillon çiftëzimi dhe shtimi në numër , krimbat e zemres ndryshe nga parazitë të tjerë nuk shtohen me anën e vezëve por japin lindje krimbave të vegjël qe quhen “mikrofilaria”
Mikrofilaria qëndron në trupin e qenit (duke lëvizur me anën e gjakut) duke shpresuar qe do merret nga një mushkonjë dhe do të çohet në një viktimë të re. Mikrofilaria mund të jetojë deri në 2 vjet brenda trupit të një qeni. Nëse mbas kësaj moshe nuk mund të merren nga një mushkonjë atëhere ngordhin si rezultat i moshës së vjetër. Mikrofilaria mund të transmetohet gjithashtu edhe në fetuset e këlyshëve në rrugë intraplacentare , nëse nëna është e infektuar me krimba të zemrës. Por mikrofilaria duhet të kalojë gjithmonë nëpermjet një mushkonje për të formuar moshën madhore.
Larva e krimbit të zemrës ka 5 faza larvore të cilat quhen L 1, L 2, L 3 etj.Mikrofilaria është faza e parë dhe quhet L 1s.
Shënim:Ivermectina dhe milbemycina nëse përdoren për një kohë të gjatë mund të vrasin mikrofilarian, pra ketë qen do të rezultojnë negative ne testet per krimbat e zemres megjithëse qeni mund te jete i infestuar.Ndersa qentë tek të cilët është përdorur medicament me baze Moxidecin (Advantage Multi) apo me baze Selamectin (Revolution) besohet se nuk do te zhdukin mikrofilarian, qentë e infektuar të cilët kanë përdor këto produkte mund ose nuk mundet të tregojnë pozitiv në aplikin e testit(ELISA) .
Brenda mushkonjës
Pra le të ndjekim krimbin e ri (L1) brenda trupit të mushkonjës, ç’farë po ndodh aty? Sapo kalon në trupin e mushkonjës mikrofilaria do të kalojë menjëherë nga faza L1 në fazën L2 dhe më vonë në atë finale L3, faza e cila është e gatshme për të kaluar përsëri në trupin e qenit. Për të bërë këtë kalim duhet të jetë një temperaturë e ngrohtë(jo vapë jo ftohtë), proçesi është më i shpejtë në këtë temperaturë.
Infektimi i një qëni :
Kur mushkonja pickon(kafshon) një qen, L3 nuk depozitohet direkt ne venët e gjakut.Rri ne vëndin e pickimit ku shpenzon rreth një javë për të kaluar ne fazen tjetër L4.Faza L4 do të jetojë nen lëkurë për rreth 3 muaj deri sat ë kalojë në fazën L5.Larva në këtë fazë është e gatëshme të futet ne sistemin e qarkullimit të gjakut.L5 I cili është aktualisht një krimb i ri migron drejt zemrës apo në arterien pulmonare (nëse do të gjeje vënd) ku do të kryejë dhe çiftëzimin.Kohe e plote qe ne futjen në trupin e qenit deri në këtë faze zgjat 5-7 muaj .
Shënim 1:Të gjithë produktet për përdorim reklamojne zhdukjen e larvave të fazës L3 dhe L4.Produktet me përmbajtje Ivermectine do të vrasin gjithashtu dhe L5.
Shënim 2:Pasi të gjithë testet që janë në treg bëjnë dallim ose të mikrofilarias ose proteinat e krimbave te rritur, testet nuk do te dallojne infektimin me krimbat e rinj.Pra do të duhet 5 deri 7 muaj që të bëhet e mundur tregimi pozitiv I tesitit dhe për këtë arsye nuk ka pse të testohen këlyshet e moshave 5-7 muaj.
Përgatiti Doktor MV Atalvin Zhiva (Veterineret.com)