Kultivimi i arres

Deri tani si vend-origjinë e arrës(J. regia) mendohet të jetë zona që shtrihet si një rrip i gjerë nga Ballkani deri në faqet e maleve Himalaja, ku rritet në gjendje natyrale. Pyje të mëdha arrash gjenden në Azinë Qëndrore, Kirgistan.

Fidane të pashartuara (Natyrale)

Prodhimtaria e vonshme: pas 10-15 vite
Pamundësia e përcaktimit të llojit për shkak të mos trashëgimit të plotë të vetive gjenetike.
Nuk japin fryte të kualitetit të dëshirueshëm dhe prodhimi shpesh dështon nga ngricat e vonshme pranverore.
Rendimenti për trup sillet nga 15 kilogram mesatarja, me një prodhimtari alternative nëse prodhimtaria bazohet në fidanët e shumuara me kokrra të arrës. Këto të fundit janë trupa me prejardhje gjenerative të cilat rriten spontanisht në natyrë dhe poashtu hasen edhe te ne në Kosovë në formën ekstenzive.
Bujshmëri është a e lartë

Fidane të shartuara

Hyn më herët në prodhim. Në vitin e parë fillon frytdhënia. por rendimenti fillon të përdoret në vitin e pestë.
Mundësia e përcaktimit të llojit të fidanit si: Chandler, Franquette, Fernor…
Japin fruta të kualitetit të lartë.
Fidanet e shartuara lulëzojnë në pranverë dhe fillojnë të zhvillohen nga momenti i shartimit. Janë të qëndrueshme ndaj ngricave të vonshme Pranverore.
Rendimenti për trup në vitin e pestë fillon me 20-25 Kg dhe me vite ky rendiemnt shënon rritje.
Fidane janë të prodhuara në formën vegjetative, që ndikon në trashëgim të vetive gjenetike të paraardhësit.
Bujshmëria është e mesme dhe kultivohen në formën intenzive.

Llojet e Arrave

1. CHANDLER

Origjina: SH.B.A.Kaliforni

Madhësia e frutit me lëvozhgë :40-42 mm

Pesha me lëvozhgë: 12-14 gr.

Pesha e brendshme:6-8 gr.

Ngjyra e brendshme:E Bardhë

Rendimenti i brendshëm:%50

Polenizuesi: Franquette, Fernette

Rendimenti i brendshëm: %47

Polenizuesi : Chandler, Franquette

2. FRANQUETTE

Origjina: Franca

Madhësia e frutit me lëvozhgë :42-43 mm.

Pesha me lëvozhgë: 11,5 gr.

Pesha e brendshme: 5,5 gr.

Ngjyra e brendshme:E Bardhë

Rendimenti i brendshëm:%46

Polenizuesi: Chandler, Pedro

3. FERNOR

Origjina: Franca

Madhësia e frutit me lëvozhgë :40-42 mm.

Pesha me lëvozhgë: 13 gr.

Pesha e brendshme: 6,9 gr.

Ngjyra e brendshme:E Verdhë

Pollonizuesi: Fernette, Shebin

4. FERNETTE

Origjina: Franca

Madhësia e frutit me lëvozhgë: 40-42 mm.

Pesha me lëvozhgë: 13 gr.

Pesha e brendshme:6,9 gr.

Ngjyra e brendshme:E Verdhë

Polenizuesi: Fernette, Shebin

5. PEDRO

Origjina: SH.B.A Kaliforni

Madhësia e frutit me lëvozhgë: 37-39 mm.
Pesha me lëvozhgë :12 gr.
Pesha e brendshme:5,7 gr.
Ngjyra e brendshme:E verdhë

Rendimenti i brendshëm: %47

Polenizuesi : Chandler, Franquette

A është fitimprurëse kultivimi i arrës?

Për çfarëdo kultivimi nëse duhet të analizohet fitimi, atëherë duhet të shqyrtohet jetëgjatësia ekonomike e bimës.

Në ditët e sotme krijimi i plantacioneve me fidane të shartuara të arrave ka mundësuar që në vitet 3-5 të rikthehen investimet e bëra.

Krijimi i plantacioneve me fidane të arrave në krahësim me fidanet e tjera është edhe më e lehtë, edhe me më pak shpenzime.

Avantazhet e një Plantacioni me Arra

1.Deponimi shumë më i lehtë dhe më i lirë.

2. Eksporti me, dhe pa lëvozhgë.

3. Përdorim në sektorin shëndetësor dhe në sektorin e kozmetikës.

4. Shumë pak ndikohen nga dëmtimet dhe sëmundjet

5. Vjelja e arrës bëhet me metoda mekanike: kjo do të jetë më e dobishme për të fituar nga koha dhe paraja.

6. Druri i bimëve të arrave dhe guaska e fortë kanë përdorim të gjerë në degë të ndryshme industriale.

7. Të durueshëm ndaj ngricave të hershme pranverore

8. Fidanet e arrës që nga mosha e hershme fillojnë të japin prodhime. Rendimentet e fidanëve të

pashartuara, fillojnë të përdoren në moshën 7-10, kurse të fidaneve të shartuara pas moshës 4 vjeçare.

9. Fidane të shartuara të arrave Chandler dhe Fernor;

– Në moshën 5 vjeçare 15 – 20 kg.,

– Në moshën 10 vjeçare 50 – 60 kg.,

– Në moshën 20 -30 vjeçare 80 – 150 kg. rendiment

10.Bimët e arrës në zona të përshtatshme jetojnë gjatë dhe rendimentet me vite tregojnë rritje.

Mosha	Per 1 pemë	Për një hektar(312 fidane për distancën e mbjelljes 8×4)	Çmimi në KG	Çmimi total
Age	For 1 tree	For 1 hectar (~) (312 tree for 8×4 planting distance)	Kg.Price	Total revenue
3	4-5	1.400	4 €	5.600 €
5	15-20	5.400	4 €	21.600 €
7	25-35	8.500	4 €	34.000 €
10	50-70	16.000	4 €	64.000 €
15-20	120	35.000	4 €	140.000 €