Diskutimi mbi të ardhmen e bioteknologjisë në Evropë u nxeh pasi Gjykata e BE-se vendosi në korrik të vitit të kaluar që redaktimi i gjeneve duhet te binte në parim me Direktivën e OMGJ.
Disa palë të interesuara dhe politikëbërës theksojnë se Evropa duhet të përshtatet në bioteknologjinë që ndryshon me shpejtësi, si një mënyrë për të adresuar ndryshimet klimatike alarmante dhe njëkohësisht të ushqejë një popullsi në rritje dhe të ndihmojë në rritjen e të ardhurave të fermerëve.
Nga ana tjetër, ambientalistët paralajmërojnë për ndikimet negative të bioteknologjisë.
Sipas KB, sasia e ushqimit të prodhuar globalisht duhet të dyfishohet për të ushqyer një popullsi në rritje në botë. Krijuesit e politikave po përputhen me mënyra për të siguruar qëndrueshmërinë e sistemeve ushqimore ndërsa shfaqen teknologji të reja, duke premtuar se do të trajtojnë ndryshimin e klimës, ende përballen me rezistencë.
“Ne nuk mund të arrijmë qëndrueshmëri me të njëjtat modele të prodhimit të njëjtë që kemi përdorur 100 vjet më parë kur të gjitha variablat e tjera kanë ndryshuar,” tha Komisioneri i Shëndetit në BE që po largohet, Vytenis Andriukaitis për EURACTIV.com
Andriukaitis tha se ai kishte shpenzuar shumë kohë duke reflektuar dhe folur për ushqimin, për atë që funksionon dhe çfarë jo, për mënyrat për të përmirësuar qëndrueshmërinë e sistemeve ushqimore.
“Pra, para se të hedhim poshtë dhe ndalojmë shkencën – qoftë GMO ose teknikat e reja të mbarështimit të bimëve (NPBT), le të kemi një diskutim shumë serioz se si përparimi në shkencë mund të na sjellë dobi gjatë adresimit të sfidave të ngrohjes globale dhe biodiversitetit”, ai tha.
NPBT tregon një numër metodash shkencore për inxhinierinë gjenetike të bimëve për të forcuar faktorë si: toleranca e thatësirës dhe rezistenca ndaj dëmtuesve
KB vlerëson se popullsia botërore do të arrijë në 8.5 miliardë në vitin 2030, dhe do të rritet më tej në 9.7 miliardë në vitin 2050 dhe 11.2 miliardë deri në vitin 2100. Programi Botëror i Ushqimit (WFP) ka thënë se shkaqet e rritjes së urisë përfshijnë degradimin e mjedisit dhe thatësirën, të dyja ndikuan nga ndryshimi i klimës, si dhe nga konfliktet.
Përparimi i shpejtë i bioteknologjisë si OMGJ-të dhe NPBT-të premton të zgjidhë ndryshimin e klimës. Sidoqoftë, në shumë pjesë të botës, përfshirë Evropën, bioteknologjia përballet me kundërshtim të fortë.
Për shembull, OMGJ-të ndalohen nga kultivimi në pjesën më të madhe të Evropës. Për më tepër, Gjykata e BE ka vendosur që NPBT-të në thelb janë OMGJ dhe, në parim, duhet të bien nën Direktivën e OMGJ-ve.
Ndërsa politikëbërësit e BE-së vazhdimisht kanë bërë thirrje për besim në shkencë , opozita vjen kryesisht nga grupe mjedisore, të cilët këmbëngulin se sistemet e prodhimit të ushqimit dhe bujqësia konvencionale duhet të ndryshojnë dhe të përqëndrohen në qëndrueshmëri më të madhe dhe praktikat agroekologjike.
Eric Gall nga sindikata e fermerëve organikë të BE (IFOAM) tha që OMGJ-të kanë ndikime negative, veçanërisht në lidhje me përdorimin në rritje të herbicideve dhe konsolidimin e kontrollit të korporatave mbi farërat.
“Në vend se inxhinieria gjenetike, për të ushqyer një popullsi në rritje, ne duhet të përqëndrohemi në çështjet që lidhen me mundësinë e përdorimit të mjeteve të prodhimit dhe tokës, dhe në zgjidhjet sistemike agronomike që i bëjnë sistemet bujqësore më elastike dhe më pak të varura nga inputet e shtrenjta të jashtme,” i tha ai EurActiv.
Ai shtoi se futja e produkteve nga inxhinieria gjenetike në mjedis mund të çojë në rezultate të papritura dhe është një eksperiment i rrezikshëm.
“Për të trajtuar ndryshimin e klimës, ne kemi nevojë për një përqëndrim në agronomi për të zhvilluar sisteme të bujqësisë agroekologjike që zvogëlojnë ndikimet e përgjithshme mjedisore të bujqësisë dhe ndihmojnë fermerët të përshtaten me ndryshimet klimatike”.
EURACTIV gjithashtu kontaktoi Greenpeace por nuk pranoi të jepte një koment.
FAO si një ndërmjetës
Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë e Kombeve të Bashkuara (FAO) thotë se është “e domosdoshme” që të shkojmë drejt sistemeve të qëndrueshme të ushqimit, të cilat prodhojnë më shumë ushqime, me vlerë më të madhe ushqyese dhe me më pak dëme mjedisore.
“FAO beson se shkenca dhe teknologjia mund të luajnë një rol thelbësor në ofrimin e zgjidhjeve për këto sfida. Kompleti i teknologjive në dispozicion të prodhuesve për këtë qëllim duhet të jetë sa më i gjerë që të jetë e mundur, përfshirë teknologjitë konvencionale, siç janë ato të përdorura për të përmirësuar menaxhimin e ujit në sistemet e prodhimit të ujitur dhe me shi, si dhe gamën e gjerë të bioteknologjive bujqësore, “Chikelu Mba i FAO i tha EURACTIV.
Kur bëhet fjalë për OMGJ, FAO pranon se ato mund të ndihmojnë në disa rrethana për të rritur prodhimin dhe produktivitetin dhe kështu të kontribuojnë në sigurinë ushqimore dhe ushqimin.
“Por FAO është gjithashtu i vetëdijshëm për shqetësimet në lidhje me rreziqet e mundshme që paraqesin OMGJ në lidhje me efektet në shëndetin e njerëzve dhe kafshëve dhe mjedisit,” tha Mba, duke shtuar se përfitimet dhe rreziqet e mundshme që lidhen me aplikimin e OMGJ-ve duhet të vlerësohen me kujdes një rast pas rasti.
Sa i përket teknikave të reja të redaktimit të gjeneve, zyrtari i FAO sqaroi se disa vende me të ardhura të larta kanë marrë vendime për këtë temë, por shumica e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme mbeten prapa në vendosjen e statusit rregullues të organizmave të redaktuara me gjenom.
“Duke përdorur rolin e tij neutral ndërmjetës, FAO është i gatshëm të luajë një rol të rëndësishëm në këtë debat të vazhdueshëm,” tha ai.
Aksionarët e vegjël dhe inovacioni
Mba gjithashtu theksoi nevojën për të ndihmuar pronarët e vegjël në vendet në zhvillim të hyjnë në teknologjitë e reja bujqësore duke marrë parasysh që disa faktorë kryesorë mungojnë shumë shpesh.
“Përmirësimi i lidhjeve dhe bashkëpunimit midis sistemeve të kërkimit dhe zgjerimit dhe fermerëve e bën më të lehtë jo vetëm që fermerët të hyjnë dhe të përfitojnë nga puna e studiuesve, por edhe për studiuesit që të mësojnë dhe të ndërtojnë mbi njohuritë dhe inovacionet e fermerëve , ”Tha ai.
“Shtë e rëndësishme të keni sisteme të inovacionit bujqësor të mirëfunksionuar dhe të financuar në mënyrë të qëndrueshme, ku përbërësit e ndryshëm të sistemit, të tilla si kërkimi, shtrirja dhe vetë fermerët, të punojnë mirë drejt qëllimeve të përbashkëta […] pjesëmarrja e plotë e pronarëve të vegjël ato janë thelbësore, “shtoi Mba.
Debati për GM do të intensifikohet në Evropë
Industria e bioteknikës insiston që Evropa duhet të rimendojë qasjen e saj ndaj bioteknologjisë dhe thekson nevojën për një vendim të bazuar në shkencë kundër dezinformatave.
Ai thotë se bioteknologjia ka një rekord të dëshmuar të rritjes së të ardhurave të fermerëve ndërsa zvogëlon emetimet e CO2 “, midis shumë përfitimeve të tjera.
“Gjatë më shumë se 20 viteve të komercializimit, të lashtat GM kanë provuar të jenë po aq të sigurta sa të lashtat konvencionale, siç konfirmohen nga institucionet kryesore shkencore, përfshirë në Evropë. Isshtë koha që vendimmarrësit e BE të qëndrojnë për inovacionin dhe kundër dezinformimit, “i tha EURACTIV EuropaBIO, i cili përfaqëson grupet e industrisë së bioteknikës
Në një përgjigje me email, EuropaBIO tha se diskutimi i GM pritet të intensifikohet “brenda dy viteve të ardhshme më së shumti”.
Thelbi i debatit do të jetë vendimi i Gjykatës së BE për redaktimin e gjeneve, i cili sipas industrisë do të bllokojë mundësinë e fermerëve të BE për shumë vite që vijnë, përveç nëse ndërmerren veprime urgjente.
“EuropaBio mbështet thirrjet nga institucionet më të rëndësishme shkencore, sektorët e biznesit, grupet e bujqësisë dhe nga Mekanizmi i Këshillimit Shkencor të Komisionit për modernizimin e legjislacionit të OMGJ-ve,” tha industria.
Një arsye tjetër për debatin e gjeneratorëve për ngrohje është sepse të lashtat GM janë të rëndësishme për diskutimet e vazhdueshme në lidhje me bujqësinë moderne dhe qëndrueshmërinë.
“Për shembull, të korrat GM të qëndrueshme ndaj insekteve kanë një rekord të dëshmuar për të zvogëluar ndjeshëm përdorimin e insekticideve në nivel global,” tha EuropaBio.
Industria gjithashtu tregon ndikimin e rëndë në NVM dhe studiuesit publik për shkak të kornizës rregullatore të Evropës në bioteknologji.
“Sistemi i miratimit të BE-së për OMGJ-të ka ndaluar fermerët të përdorin produkte që janë përdorur në mënyrë të sigurt për dekada në pjesë të tjera të globit dhe është aq i ngadaltë dhe i shtrenjtë sa që autorizimet e importit paraqesin një pengesë të pakapërcyeshme për NVM-të dhe institucionet publike”, industria e bioteknikës tha.
Rritja e të Gjelbërve në Evropë
Debati për të ardhmen e bujqësisë në BE nuk mund të shpërfillë ngritjen e partive të Gjelbra në të gjithë bllokun . Të Gjelbrit kanë qenë mjaft kritikë ndaj bioteknologjisë dhe përshëndetën vendimin e gjykatës për redaktimin e gjeneve.
Por për Jezus Madrazo, drejtues i çështjeve bujqësore dhe qëndrueshmërisë, shkencës së bimëve në Bayer, gjeneratat e reja të gjelbra i qasen shkencës dhe inovacionit me “një shkallë pozitivizmi”.
“Unë shoh disa shembuj në disa udhëheqës të rinj, të rinj të Gjelbër, të cilët po vënë në dyshim vendimet e së kaluarës […] Ata shohin që për të arritur në të ardhmen e qëndrueshme që ata dëshirojnë, ata kanë nevojë për risi,” i tha Madrazo EURATIV në një ngjarje Bayer në Gjermani në fillim të këtij muaji.
Zyrtari i gjigandit gjerman të agro-ushqimit bëri thirrje për një debat më gjithëpërfshirës midis të gjithë aktorëve përkatës, përfshirë fermerët dhe shoqërinë civile. “Nuk ka zgjidhje perfekte, çdo vendim do të thotë një tregti”, tha ai.
“Unë jam shpresë se arsyeja do të mbizotërojë, shkenca do të ketë vendin e vet, dhe disa nga këto risi do të shohin dritën në fund të tunelit në Evropë,” shtoi ai.