Plastika aktualisht është “armiku numër 1” në pothuajse çdo vend të botës. Është një nder ndotësit më të mëdhenj të tokës dhe një rrezik i madh për kafshët që të humbasin habitatet e tyre.
Njerëzit në të gjithë botën janë inkurajuar të braktisin përdorimin e plastikës me përdorim të vetëm, kryesisht qese plastike dhe shishe. Sidoqoftë, në një kohë kur përdorimi i tyre është i madh, nuk është e lehtë për tu larguar nga përdorimi. A mendoni ndonjëherë me atë që ndodh me një shishe plastike kur e hidhni? A e dini se mbeturinat e shisheve plastike mund të kthehen në jetë nëse trajtohen siç duhet?
Fatkeqësisht, më shumë se gjysma e plastikës së prodhuar në botë hedhet në mbeturina në më pak se një vit, duke përfunduar në deponi dhe inceneratorë, sipas Fondit Botëror të Jetës së Kafshëve (WWF).
Pra, çfarë mund të bëhet për të zgjatur ciklin jetësor të plastikës? Ne pyetëm ekspertët.
Uğur Bilgiç, kreu i Cevnak, një objekt për klasifikimin e mbeturinave në Ankara, shpjegoi se çfarë bën në fund të tij.
“Punëtorët tanë dhe mbledhësit e mbeturinave veçojnë mbeturinat e paketimit nga mbeturinat shtëpiake. Mbeturinat e renditura transferohen më pas në objektet e riciklimit për të prodhuar lëndën e parë. Çdo lloj plastike ka një vlerë të ndryshme,” tha ai por paralajmëroi gjithashtu se “Plastika e përzier me mbeturina nuk mund të riciklohet “.
Plastika e renditur dërgohet në një objekt riciklimi, ku punonjësit ndan plastikën nga mbeturinat shtëpiake. Plastika grumbullohet në rezervuarë të mëdhenj sipas cilësisë dhe llojit të tyre dhe pastaj transferohet në makinën e copëzimit. Plastika e copëtuar, e quajtur edhe grimcë, pastrohet. Grimcat që notojnë në sipërfaqe janë materiale të klasit të parë, ndërsa ato që fundosen në fund klasifikohen si të klasit të dytë. Uji i përdorur filtrohet në një makinë.
Grimcat thahen dhe dërgohen në makineri për t’u shkrirë në 200-220 gradë Celsius (392-428 F). Në këtë fazë, pigmenteve i shtohen grimcat e klasit të parë, ndërsa grimcat e klasit të dytë dalin natyrshëm me të zeza. Duhet një orë për t’i ndarë mbeturinat plastike, për t’i copëtuar ato në grimca, për t’i pastruar, shkrirë dhe për t’i kthyer ato në lëndën e parë. Lënda e parë mund të përdoret për të prodhuar ndonjë gjë nga karriget, jastëk, xhaketat, pjesët e kompjuterit e shumëçka. Sidoqoftë, plastika e ricikluar nuk mund të përdoret për ushqim pasi mund të ndotet.
Plastikë që ndotin
Plastika me përdorim të vetëm, kryesisht qeset plastike dhe shishet janë ndotësit kryesorë në botë. E mira e të mirës është të dini se si të menaxhoni këto mbeturina. Sidoqoftë, zgjidhja ideale për problemin e plastikës nuk është duke përdorur fare.
Sipas Kombeve të Bashkuara, një ulje prej 15-20% të emetimit të gazrave serë në të gjithë botën mund të arrihet përmes menaxhimit të qëndrueshëm të mbeturinave. Ligji detyron anëtarët e Bashkimit Evropian që të arrijnë një objektiv të mbledhjes prej 90% të shisheve plastike deri në vitin 2029. Shishet plastike gjithashtu do të duhet të përmbajnë së paku 25% të përmbajtjes së ricikluar deri në vitin 2025 dhe 30% deri në 2030.
Rregullorja e Sistemit të Menaxhimit të Mbeturinave Zero të Turqisë, e cila është e udhëhequr nga zonja e parë Emine Erdogan, synon të zvogëlojë vëllimin e mbeturinave jo të riciklueshme, si dhe të mbajë institucione publike, organizata dhe qeveri të qyteteve me popullsi prej më shumë se 250,000 përgjegjës për menaxhimin e mbeturinave deri në vitin 2020.
Një nismë zero qese plastike ka filluar edhe në Shqipëri, që deri me 1 qershor të viti 2020 pritet të largohen nga përdorimi i të gjitha qeseve plastike.