Reklame:

Thartesira tek rrushi dhe vera

Sheqerërat, thartësira dhe polifenolet si grupe të rëndësishme të përbërjes tek rrushi janë tre prej katër shijeve themelore: ëmbëlsinë, thartësirën dhe hidhësinë. Nëse do të ishin vetëm këto tre, të gjitha verërat do të ishin shumë të ngjashme dhe si rrjedhim – të mërzitshme.

Gjatë vjeljes së rrushit pothuajse të gjithë janë të përqendruar tek përqindja e sheqerit, si përbërja me sasi më të madhe në lëngun e rrushit dhe si parametri më i rëndësishëm në përcaktimin e çmimit. Por, të gjitha përbërjet e rrushit e japin cilësinë përfundimtare dhe stilin e verës.

Prodhuesi i verës mund të ndikojë në rezultatin e fundit, por nuk mund të fitojë cilësi nëse nuk ka lëndë të parë cilësore. Prandaj balanca e përbërjeve themelore të rrushit ka rëndësi të jashtëzakonshme për stilin e verës që do të merret. Shumë diell dhe ngrohtësi do të japë verë tek e cila ka mungesë të thartësirës, shumë alkool dhe e mefshtë.

Nga ana tjetër, pak diell dhe ngrohtësi do të japë vera të pakëndshme, të holla dhe të tharta. Prandaj zgjidhja është balanca. Përbërja e dytë themelore e rrushit është thartësira. Rrushi përmban thartësira natyrore të cilat mund t’i japin freski dhe ta mbajnë cilësinë e verës. Ato janë komponenti thelbësor i shijes.

Thartësirat prodhohen nga vetë rrushi. Dy thartësirat kryesore në rrush janë thartësira e verës dhe mollës të cilat përfaqësojnë mbi 90% të thartësirës ose 5 prej 8 gr/l. Thartësira e verës nuk është kaq e zakonshme, kurse ajo e mollës është shumë e përhapur. Me rritjene kokrrës, të dy thartësirat zmadhohen në përqendrim deri në fazën e fillimit të pjekjes, kurse pastaj të dyja zvogëlohen kur akumulohen sheqerëra,  thartësira e mollës zvogëlohet më shpejt. Ngrohja kontribuon për shpërbërje më të shpejtë të thartësirës së mollës.

Rrushi e përdor thartësirën e mollës si burim të energjisë. Në fazën më të vonshme ndodh edhe një transformim më interesant. Thartësira e mollës është e aftë të konvertohen në glukozë. Ky proces është i njohur si glikoneogjenezë – prodhim i ri i sheqerit. Aftësi të tillë ka edhe trupi i njeriut, kur glukoza mund të sintetizohet nga substancat e tjera kur trupi është në kushte të urisë ose me ushtrime të mundimshme.

Thartësira e limonit është një tjetër thartësirë por me përqendrim më të vogël (0,1 deri 0,5 gram për litër), pas së cilës vijojnë shumë thartësira të tjera në sasi më të vogël, siç janë: sucinik, glukuronik, glikolik, oksalik, salicilik dhe të tjera.
Në lidhje me shijen e thartë, thartësira e verës dhe mollës janë pothuajse ekuivalente. Kur do të krahasohen sipas thartësirës së tyre, ajo e verës është më e thartë, por kur të krahasohen sipas thartësirës titrimuese, ajo e mollës është më e thartë. Gjatë shumë degustimesh, gjatë përdorimit përqendrime të njëjta prej të dyjave, të anketuarit konsiderojnë se thartësira e verës është pjesërisht më e thartë se e mollës. Mbi sasinë e thartësirave në rrush ndikimin më të madh e ka klima.

Me rritjen e temperaturës, hardhitë dhe rrushi varen nga respirimi alkool më tepër sesa nga glukoza. Kjo është një përqindje evoluese që të ruhet sheqeri për farat. Mandej, ndikojnë pasqyrimi i rrushit, ndikimi i terrenit dhe karakteristikat e llojit dhe klonit të hardhive. Shembuj të llojeve me sasi të madhe të thartësirës së verës janë Rizling, Sulltana dhe Pallomino, kurse me sasi të madhe të thartësirës së mollës janë Malbek, Pino Noar dhe Shenin Blank.

Por, vera është prodhim shumë më i thjeshtë, sepse rrushi është shumë kompleks në përbërje. Sheqerërat, thartësira dhe polifenolet si grupe të rëndësishme të përbërjes tek rrushi janë tre prej katër shijeve themelore: ëmbëlsinë, thartësirën dhe hidhësinë. Nëse do të ishin vetëm këto tre, të gjitha verërat do të ishin shumë të ngjashme dhe si rrjedhim – të mërzitshme.

Për fat, ekziston edhe një e cila e jep shijen e veçantë të çdo lloji dhe çdo stili: komponentë aromatike. Ky është një grup i jashtëzakonshëm, kompleks dhe i gjerë i substancave të pranishme, të cilat mund të maten vetëm si pjesë të milionit, miliardave ose edhe më të vogla. Ato së bashku e përbëjnë aromën kryesore të verës, duke dhënë karakterin e llojit. Ato janë substanca të cilat përfshijnë esterë kompleksë dhe alkoole të larta dhe të tjera. Por, kjo është temë e veçantë për diskutim lidhur me këtë prodhim magjik.