Reklame:

Si te perzgjidhni fare te mire per te kultivuar perimet?

Gjatë furnizimit me material për farë, duhet të kihet kujdes për disa informacione të cilat duhet të vendosen në paketim. Emri i llojit apo hibridit – nëse përveç titullit qëndron edhe F1, domethënë se bëhet fjalë për hibrid dhe nuk mund të ruhet material për riprodhim për sezonin e ardhshëm.
Përveç kësaj, farat hibride janë shumë më të shtrenjta se llojet, të cilat, shënohen me (OP). Prej këtyre llojeve mund të ruhet farë për sezonin e ardhshëm dhe kjo vetëm prej frutave të shëndetshme, tipike për llojin e caktuar.

Më e sigurt është të veçohet fara nga frutat e tyre të para. Kur bëhet fjalë për domaten duhet të thuhet se a bëhet fjalë për lloje determinuese apo indeterminuese. Mbirja farës është shprehur në përqindje. Pavarësisht se kur është prodhuar materiali i farës, mbirja dhe pastërtia kontrollohen çdo vit, derisa ajo të bjerë nën kufijtë e lejuar. Prandaj, në të njëjtën paketim mund të gjenden disa deklarata të ngjitura njëra mbi tjetrën.
Tek farat për kopshtari, mbirja duhet të jetë rreth 100%. Në çdo rast duhet të fillohet me prodhimin e filizave, rekomandohet dhjetë fara të mbështillen në letër të lagur, në temperaturë dhome. Pas 7-10 ditësh duhet të mbijnë të gjitha farat. Kjo procedurë njëkohësisht do të ndihmojë edhe gjatë korrigjimit të normës së mbjelljes. Paketimi origjinal duhet të ruhet në rast nëse nuk ka përputhje me mbirjen e deklaruar dhe atë reale.

Përzgjedhja moderne fokusohet në krijimin e llojeve dhe hibridëve të cilët janë rezistencë apo tolerantë ndaj sëmundjeve aktuale. Në paketim shënohet:
A për rezistencë ndaj urthit,
F për rezistencë ndaj vyshkjes fusarioze (Fusarium oxysporum),
V për rezistencë ndaj vyshkjes verticiose (Verticillium albo-altrum),
N për rezistencë ndaj nematodeve, kure toleranca ndaj viruseve është shënuar me shkurtesën e virusit përkatës, për shembull,
TMV për tolerancë ndaj virusit të mozaikut të duhanit.

LAGËSHTIA DHE TEMPERATURA E PËRSHTATSHME PËR ZGJIM
Pjesa më e madhe e kulturave të kopshtarisë prodhohen me filiza. Në prodhimin e fidanëve ne jemi duke u përpjekur të imitojë kushtet natyrore në të cilat zhvillohet fara. Që të arrihen rezultate optimale për prodhimin e fidanëve, duhet të njihen bazat e biologjisë së farave.
Çdo farë është një organizëm i gjallë që përmban një embrion (bima e ardhshme) dhe substanca rezervë që përdoren për ushqimin fillestar të embrionit deri sa të mbijë, përkatësisht derisa të fillojë të prodhojë vetë materiale për rritjen dhe zhvillimin. Embrionit dhe substancat rezervë janë të mbështjellë me shtresë fare.

Çfarë i nevojitet farës që të mbijë?
Në parim, farat do të “zgjohen” kur lagështia dhe temperatura e truallit të jenë të përshtatshme. Në varësi nga prejardhja farat e perimeve kanë nevoja të ndryshme në raport me temperaturën dhe lagështinë e truallit.  Kapaciteti truallit për ujë duhet të jesh midis 50% dhe 70%. Ekziston rekomandim për porozitetin e substratit ku mbillet fara. Toka ku vendoset fara duhet të jetë e fortë, kurse mbulesa e butë.
“Shtresa” e fortë siguron kontakt të mirë të farës me token (ose përzierjen e kopshtit), kurse mbulesa duhet të jetë sa më e shkrifët që të mundësojë depërtimin e ajrit dhe frymëmarrja e farës. Fara, si dhe çdo organizëm i gjallë, merr ajër dhe nxjerr dyoksid karboni.
Nëse nuk krijohen kushte dioksidi i karbonit të dalë prej lehut apo saksisë – fara do të mbytet. Trashësia e mbulesës varet nga dimensioni i farës. Rekomandohet të mos mbillet thellë.

Thellësia duhet të jetë sa pesë deri tetë gjerësi të farës. Që të mbijë fara e perimeve i nevojiten kushte të errëta. Pikërisht për këtë, midis të tjerave, lehet mbulohen me rrogoz ose me material tjetër jo të tejdukshëm, derisa bimët të mbijnë. Kur të mbijnë atëherë do të fillojnë ta përdorin dritën për rritje dhe zhvillim.