Shpesh dëgjojmë për bujqësi të qëndrueshme, një temë shumë në modë, megjithatë ka një konfuzion rreth kuptimit të saj.
Çfarë do të thotë në të vërtetë bujqësia e qëndrueshme?
Të gjithë jemi të qartë se kjo temë ka të bëjë me ekologjinë, si dhe disa çështje etike, por do ta kemi të vështirë të japim një përcaktim të saktë ose të shpjegojmë në detaje se çfarë veprimesh mund të ndërmarrim për të filluar praktikimin e saj.
Për më tepër, nuk është gjithmonë e qartë se çfarë ndryshimi ka midis bujqësisë së qëndrueshme dhe bujqësisë organike, apo gjithashtu bujqësisë biodinamike dhe shumë praktikave të tjera të bujqësisë që janë krijuar vitet e fundit. Le ta shqyrtojmë këtë temë shumë të rëndësishme dhe aktuale në më shumë detaje.
Bujqësia e qëndrueshme është praktikë bujqësore e bazuar në disa parime themelore , përkatësisht:
- Parimet ekologjike : ajo duhet të respektojë ekosistemin
- Parimet ekonomike : ajo duhet të adoptojë modele të qëndrueshme të prodhimit
- Parimet sociale : ajo duhet të promovojë mirëqenien e fermerëve dhe shoqërisë
Sipas një prej përkufizimeve më të përhapura, bujqësia e qëndrueshme është një sistem prodhimi bujqësor që merr parasysh nevojat e tanishme dhe të ardhshme. Në fakt, një nga shqetësimet e saj kryesore nuk është të dëmtojë burimet natyrore për përfitime të menjëhershme, duke shkaktuar demtime që do të bëhen të paqëndrueshëm për gjeneratat e ardhshme.
Prandaj, qëllimi është të zhvillojmë praktika bujqësore të afta për të përdorur përdorimin racional të burimeve , duke siguruar mbrojtjen e biodiversitetit dhe duke kufizuar përdorimin e kimikateve si pesticidet që mund të dëmtojnë shëndetin e njeriut dhe mjedisin. Mbrojtja e mjedisit , ujit, tokës dhe ajrit bëhet pjesë integrale e këtij procesi zhvillimi.
Si e praktikoni bujqësinë e qëndrueshme?
Bujqësia e qëndrueshme është një qasje gjithëpërfshirëse , që në praktikë mund të zbatohet në shumë mënyra të ndryshme . Nuk ka një rregull të vetëm. Ekzistojnë shumë zgjidhje që janë specifike për secilin vend dhe secilën fermë, sepse para së gjithash bujqësia e qëndrueshme ka të bëjë me diversifikimin për të përmbushur nevoja të ndryshme në kontekste të ndryshme.
Sidoqoftë, përderisa është e vërtetë që nuk ka rregulla specifike, është gjithashtu e vërtetë që disa parime të njohura janë vendosur ndër vite për fermat, të mëdha apo të vogla, për ta bërë prodhimin e tyre të qëndrueshëm.
Në vitin 2015, Greenpeace publikoi një raport që rendiste 7 parime për t’i bërë praktikat e bujqësisë më të ekuilibruar dhe më të vëmendshëm ndaj mjedisit dhe njerëzve:
- Sovraniteti i ushqimit , në mënyrë që prodhuesit dhe konsumatorët të fitojnë kontrollin mbi zinxhirin ushqimor, i cili shpesh është në duart e shumë kombeve.
- Mbështetje për fermerët dhe komunitetet rurale për të ndihmuar në mposhtjen e urisë dhe varfërisë përmes konsumit të shëndetshëm, të sigurt dhe ekonomikisht të qëndrueshëm.
- Prodhim dhe konsum më i zgjuar i ushqimit , zvogëlimi i mbeturinave të ushqimit, shfrytëzimi më efikas i burimeve dhe përmirësimi i qasjes në ushqim në zonat më të varfra të botës.
- Biodiversiteti , për të promovuar shumëllojshmërinë dhe diversitetin, të cilat ndonjëherë sakrifikohen në favor të prodhimeve ne siperfaqe të mëdha me nje kulture te vetme.
- Tokë e shëndetshme dhe ujë i pastër, me aktivitete që përmirësojnë pjellorinë e tokës në mënyrë natyrale, pa përdorur substanca që rrezikojnë të dëmtojnë tokën dhe burimet ujore.
- Një sistem i qëndrueshëm i kontrollit të dëmtuesve që shkatërron perdorimin e pesticideve kimike të shtrenjta që rrezikojnë cilësinë e tokës dhe mjedisit.
- Sistemet ushqimore elastike të afta për t’iu përgjigjur ndryshimeve të shumta që ndodhin si në klimë ashtu edhe në ekonomi.
Organizata të tjera kanë parashtruar propozime në këtë drejtim. Në vitin 2018, FAO prezantoi 20 veprime për zhvillimin e qëndrueshëm bujqësor . Këto pika pjesërisht kopjojnë udhëzimet e Greenpeace, por gjithashtu prezantojnë disa ide të reja, duke përfshirë mbështetjen për trajnimin e prodhuesve, stimujt për riciklimin, politikat për të përmirësuar dietën dhe konsumin e ushqimit, nisma për të trajtuar periudhat e krizës dhe investimet në inovacion dhe teknologji.
Në lidhje me inovacionin, vlen të përmenden teknologjitë e reja të bujqësisë me precizion që në të vërtetë ndihmojnë fermerët të zgjedhin burimet dhe konsumin dhe të kufizojnë ndikimin në mjedis. Kjo rezulton në kursim të karburantit, kursim te ujit dhe më pak ngjeshje të tokës si dhe eliminon mbeturinat e plehrave dhe barishteve.