Speci i Dukagjinit
Specia: Capsicum annuum L.
Përhapja: Në zonën e Dukagjinit, ku njihet edhe me emrat “Speci Somborka i Kosovës” dhe “Speci i Kosovës”, nga edhe ka ardhur. Kultivohet aty për më se 60-70 vjet; fara është mbajtur, ruajtur dhe trashëguar brez pas brezi. Zë rreth 10-15% të sipërfaqes që mbillet me spec në zonë, duke qenë kështu kultivar autokton i rrallë.
Përshkrimi: Bimë shumë e degëzuar, tip kaçube, me ndërnyje të shkurtra. Prodhon 20-25 fruta për bimë. Ata janë relativisht të vegjël, formë konike, peshë mesatare 55-70 g. Në pjekjen teknike kanë ngjyrë të bardhë deri në të verdhë të hapur, kurse në atë biologjike të kuqe të plotë; pak djegës dhe me shije të veçantë.
Kultivimi: Farat mbillen në farishte në gjysmën e dytë të shkurtit dhe fidanët në fushë në 1-15 maj. Vjelja fillon pas 8-10 javë, në fillim të korrikut dhe vazhdon deri në ngricat e para të vjeshtës.
Rendimenti: rreth 25-35 kv/dynym.
Veçantitë
Pozitive: Ka qëndrueshmëri të mirë ndaj vrugut (Phytophthora capsici Leon), temperaturave të ulëta dhe të larta. Jep prodhim të mirë e të qëndrueshëm.
Negative: Nuk ka.
Përdorimi: Për konsum të freskët, gatim dhe përpunim në formë turshie, të mbushur me gjizë, etj, për konsum në familje dhe për tregun lokal.
Risku: Nuk është në rrezik zhdukjeje.