Studiuesit zbuluan se bletët e mjaltit janë më të mbrojtura gjatë afrimit të motit të keq. Autorët zbuluan se disa ‘’thumbime’’ në mbrojtje ishin kryesisht rezultat i faktorëve meteorologjikë,përfshirë temperaturën, lagështinë, sasinë e rrezatimit diellor, shpejtësinë e erës dhe presionin barometrik.
Disa bletarë mendojnë se kjo mbrojtje e rritur, ndodh sepse bletët “dinë” që ato duhet të mbrojnë rezervat e tyre të ushqimit, më heret se të vij kohë më e keqe. Meqenëse bletët e mjaltit janë gjithmonë “të ndërgjegjshëm” për të ardhmen, ato rrisin mbrojtjen e rezervave të tyre të ushqimit. Bletët punojnë më shumë para stuhisë. Në një studim më të fundit, “Monitorimi RFID tregon që bletët punojnë më shumë para një dite me shi”.
Studiuesit etiketuan bletët e mjaltit me pajisje RFID në mënyrë që të gjurmojnë aktivitetin e tyre kullosor. Ata zbuluan se bletët e mjaltit kaluan më shumë kohë për tu ushqyer në ditë menjëherë para një stuhie të konsiderueshme. Për më tepër, ata zbuluan se bletët e mjaltit punuan më vonë gjatë mbrëmjes,një ditë para një stuhie.\
Teoria e tyre është se bletët “parashikojnë” se ushqimi do të jetë në sasi më të pakët gjatë motit të stuhishëm, kështu që ato punojnë jashtëzakonisht shumë para se të godasë stuhia.Këta studiues tregojnë për studime paraprake, siç është ai i sjelljes mbrojtëse, dhe mendojnë se bletët e mjaltit parashikojnë motin bazuar në faktorë të tillë si temperatura, lagështia, presioni barometrik dhe nivelet e dioksidit të karbonit.
Disa qënie janë në gjëndje të parashikojnë motin , ashtu siç bëjmë ne njerëzit. Ne themi gjëra si, “Ndihet si erë shiu” ose “Erë bore”, ndoshta për shkak të sinjaleve të ngjashme nga ambienti ynë.Para pak vitesh,u provua në kushte natyrore në praktike me shi hedhës për spërkatje me një kopshtije pranë bletëve. Në një ditë me diell. Vendosja spërkatësit hodhi vese shiu mbi koshere dhe barin përreth.
Nga të gjitha paraqitjet, bletët nuk shqetësoheshin nga kjo kthesë e ngjarjeve, që vinin dhe shkonin me polen dhe nektar si zakonisht. Edhe akumulimi i ujit në bordin e uljes nuk dukej se i shqetësonte ato.Ky lloj vëzhgimi, të krijon iden se nuk janë vetë pikat e shiut që përcaktojnë sjelljen, por kushtet atmosferike. Kur bletët e mjaltit vazhdojnë të kullosin gjatë shiut të lehët dhe spërkatjeve të verës, ka të ngjarë që treguesit atmosferikë, ato që ne nuk mund t’i shohim, u tregojnë bletëve se:’’ se janë të sigurta për tu ushqyer,nuk ka asgjë për t’u shqetësuar’’
Të gjithë kemi parë që bletët e mjaltit fluturojnë nën shi. Një spërkatje e lehtë ose një dush i shkurtër duket se ka pak efekt në një bletë ushqyese.
Në një studim të mëvonshëm u vertetua se sasia e ujit te harxhuar nga nje familje blete në stinën e verës(korrik) u mat me renien e niveline ujit të një rezervuari i ngritur posaçërisht për të siguruar ujin e pijshëm për bletët.
Ka situate emergjente në pikun e vapes, ku 100% e bletëve në një zgjua dalin vetëm për të sigiuruar ujë.Studime më të detajuara tregojnë se një bletë me peshë normale 110 mg, sjell në një rrugë 25mg ujë,llogaritet 50 rrugë në ditë .
..”Si shumica e qënieve të tjera, trupat e bletëve të mjaltit janë kryesisht ujë”, . “Kështu, ato duhet të pinë ujë në mënyrë rutinore siç bëjmë ne. Përveç kësaj, uji (ose nganjëherë nektari) është kritik për hollimin e ushqimit xhelatinoz të sekretuar nga gjëndrat e kokës të bletëve kujdestare. Gjatë dimrit, bletët kanë ujë të mjaftueshëm nga kondensimi mbi mbulesën e brendshme.
Kjo shpesh mund të prodhojë shumë ujë, i cili mund të pikojë në grumbull dhe të vrasë bletët nëse nuk ka ventilim e nevojshem. Bletët kanë një zgjedhje, ata zakonisht preferojnë ujin me disa kripëra (për shembull, ata do të zgjedhin një pishinë). Një studim i kohëve të fundit tregoi se bletët në laborator preferonin ujin me 0,15 – 0,3% kripë (NaCl).
Është një ide e mirë për të siguruar ujë te bletët gjatë verës, me 0,0-0,2% kripë ushqimore të shtuar. (Një lugë çaji kripë në 1 litër ujë bën 0,11%. Përdorni kripë të paiododifikuar nëse është e mundur.) Duhet ta bëni këtë herët (rreth mesit të prillit në ) në mënyrë që bletët të mësohen me burimin me te afërt të ujit. Përndryshe, ata do të krijojnë burimin e tyre dhe do të shkojnë atje në vend të tuajin. Vazhdoni të plotësoni burimin e ujit sipas nevojës. Asnjëherë mos e lini të thahet ose bletët do të gjejnë një burim të ri uji.
(Agim Nelaj)