Si të kryejmë plehërimin e kulturave bujqësore.

Një menaxhim i mirë i përdorimit të plehrave ndikon direkt në ruajtjen e cilësisë dhe pjellorisë së tokës ku rritë aftësinë e bimës për shfrytëzim racional të elementeve ushqyese dhe si i tillë ndikon në cilësi dhe sasi më të lartë të rendimentit.

Por sasia dhe lloji plehut që duhet të përdorin fermerët për të patur rendiment edhe cilësi më të lartë në kulturat e tyre gjithnje ka qene një problem për ta. Ndonjëher i kthyer edhe në kosto të lartë si pasojë e mos konsultimit me agronomët.

Rëndësia e menaxhimit të plehërimit konsiston:

Në rritjen e rendimentit të bimëve të kultivuara,
Në rritjen e cilësisë të frutave,
Ndikim direkt në kohëzgjatjen e ruajtjes së frutave pas vjeljes,
Ruajtja e pjellorisë të tokës për kulturën pas ardhëse,
Ruajtjen e reaksionit të tokës përmes plehërimit.

Vlerat ushqyese të nevojshme me sipas elementeve N,P,K,Ca dhe Mg:

Kultura	Rendimenti t/ha	Materje aktive të nevojshme vetëm për rendimet të frutit kg/ha
Kultura	Rendimenti t/ha	N	P	K	Ca	Mg
Molla	40	40	12	88	16	8
Dardha	40	35	7	70	70	10
Kumbulla	25	25	12	50	10	5
Qershia	15	57	15	75	15	15
Pjeshka	40	44	12	84	32	16
Rrushi T	25	37	10	100	12	7
Rrushi V	15	22	6	75	4	4
Dredhëza	25	47	15	80	27	5
Mjedra	18	75	30	60
Domatja	150	225	60	420	22	30
Speci	50	100	30	175	25	15
Trangulli	150	165	75	300	37	30
Shalqiri	70	84	42	189	35	35
Pjepri	40	80	30	175	50	20
Patatja	60	114	54	306	6	6
Kungulli	70	84	63	252	28	7
Lakra kokë	60	270	78	300	276	30
Sallata	30	42	27	126	33	9
Qepa	50	70	50	80	40	15
Gruri	6	132	60	42	6	18
Misri	10	130	80	50	30	20

III. Rekomandimi për kultivimin e bimëve në bazë të tolerances së aciditetit të tokës:

Bimët pak tolerante pH 6.8-6.0: asparagu, rrokulli, lulelakra, lakra kokë, qepa, spinaqi, molla, dardha, kumbulla, qershia, arra, lajthia, thana, agrumet vishnja, dredhëza, gruri, elbi, thekra, misri.
Bimët mesatarisht tolerante pH 6.8-5.5: fasulja, bizelja, speci, domatja, hudhra, karota, kungulli, trangulli, gështenja, manaferra, mjedra
Bimët shum tolerante pH 6.8-5.0: shalqiri, patatja, boronica.

Përdorimi i mundeshem i plehrave në bazë të reaksionit të tokës:

Në tokat acidike preferohet që të aplikohen plehra me ndikim neutral apo alkalik psh: Urea 46% N, DAP 21 %N dhe 53% P₂O₅, NitratKaliumi 13% N dhe 46% K₂O, Sulfat Kaliumi 50% K₂O dhe 18% S, Klorur Kaliumi 60-62% K₂O, Sulfat Kaliumi 25% K₂O dhe 17% S, Nitrat Kalciumi 15% N dhe 26.5 % CaO, Oksid Kalciumi 50% CaO dhe Sulfat Magnezi
Në tokat alkalike (bazike) preferohet që të aplikohen plehra me ndikim acidik apo neutral psh: Sulfat amoni 21% N dhe 24% S, Nitrat amoni 33% N, MAP 12% N dhe 61% P₂O₅, Monokalium Fosfati 34% K₂O dhe 52% P₂O₅, Dikalium Fosfati 54% K₂O dhe 40% P₂O₅.
Rekomandimi për kultivimin e bimëve në bazë të tolerancës së kripërave në tokës:
Bimë shumë tolerante: spinaqi, bizelja , asparagu, .
Bimë mesatarisht tolerante: rrokulli, lulelakra, lakra kokë, brokulli, domatja, speci, misri, qepa, trangulli, shalqini, kungulli, rrushi.
Bimë pak tolerante: fasulja, rrepakuqe, bizelja kopshtit, karrota, dredhza, molla, boronica, qerrshia, pjeshka, dardha, kumbulla, mjedra.

V . Rekomandimet për përmirsimin e pjellorisë së tokave

a)Përmirësimi i reaksionit të tokës:

Për ta përmirësuar reaksionit e tokës për kulturën e planifikuar për mbjellje rekomandohet që të aplikohet gëlqerimi i tokës me gëlqere dhe për ta ngritur pH për një njësi (psh 5.5 – 6.5) aplikohen:

Toka te lehta 200 g/m²
Toka te mesme 350g/m²
Toka të rënda 700 g/m²

Gjithmonë duke pasur parasysh % e përmbajtjes së kalciumit.

Format që mund të aplikohen për gëlqerim:

Guri gelqeror CaCO₃– 50%
Gelqerja e pjekur CaO 90%
Gelqerja e shuar Ca (OH)₂60-70%
Dollomit CaCO₃x MgCO₃me 30%Ca dhe 20%MgO
Lapor 95% gelqere

b) Përmirësimi i pjellorisë së tokës me materie organike

Nëse përmbajtja e humusit në tokë është e ulët (0-2%) preferohet të shtohen 40-60 t/ha plehë shtalle gjysmë i pjekur.
Nëse përmbajtja e humusit në tokë është mesatare (2-4%) preferohet të shtohen 20-40 t/ha plehë shtalle gjysmë i pjekur.
Nëse përmbajtja e humusit në tokë është e lartë (4-8%) preferohet të shtohen 0-20 t/ha plehë shtalle gjysëm i pjekur.

c) Përmirësimi i pjellorisë së tokës me Azot:

Nëse përmbajtja e azotit në tokë është e ulët (0-0.1%) preferohet të shtohen 108-144 kg/ha materie aktive azotike.
Nëse përmbajtja e azotit në tokë është e mesatare (0.11-0.2%) preferohet të shtohen 72-108 kg/ha materie aktive azotike.
Nëse përmbajtja e azotit në tokë është e lartë (0.21-0.4%) preferohet të shtohen 0-72 kg/ha materie aktive azotike.

d) Përmirësimi i pjellorisë së tokës me Fosfor:

Nëse përmbajtja e fosforit në tokë është e ulët (0-10.0 mg/100g) preferohet të shtohen 108-180 kg/ha materie aktive fosforike.
Nëse përmbajtja e fosforit në tokë është e mesatare (10.1-18.0 mg/100g) preferohet të shtohen 50.4-108 kg/ha materie aktive fosforike.
Nëse përmbajtja e fosforit në tokë është e lartë (18.1-36.7 mg/100g) preferohet të shtohen 0-50.4 kg/ha materie aktive fosforike.

e) Përmirësimi i pjellorisë së tokës me Kalium:

Nëse përmbajtja e kaliumit në tokë është e ulët (0-14.0 mg/100g) preferohet të shtohen 226-378 kg/ha materie aktive të kaliumit.
Nëse përmbajtja e kaliumit në tokë është e mesme (14.1-28.0 mg/100g) preferohet të shtohen 226-75 kg/ha materie aktive të kaliumit.
Nëse përmbajtja e kaliumit në tokë është e lartë (28.1-40.0 mg/100g) preferohet të shtohen 0-75 kg/ha materie aktive të kaliumit.

f) Përmirësimi i pjellorisë së tokës me Kalcium:

Nëse përmbajtja e kalciumit në tokë është e ulët preferohet që të aplikohen plehra me përmbajtje të kalciumit ose kalciumi në përmbajtje me elementet tjera ushqyese:

Nitrati amonit gëlqeror NAG-27%N dhe 8-9% CaO,
Nitrati kalciumit 24 % CaO,
SuperFosfati 20%P + 50% CaSO₄

g) Përmirësimi i pjellorisë së tokës me Magnez:

Nëse përmbajtja e magnezit në tokë është e ulët preferohet që të aplikohen plehra me përmbajtje të magnezit ose magnezi në përmbajtje me elementet tjera ushqyese: