Viti 2019 shënon 156 vjetorin e recetës popullore të Olivierit, e festuar në të gjithë botën si “sallata ruse”. Të kesh këtë gatim të shijshëm dhe të përzemërt në darkën e Vitit të Ri është një simbol për traditën e vjetër ruse.
Asnjë prej festave ruse nuk mund të kalojë pa këtë recetë kombëtare, pavarësisht nga fakti që kjo sallatë u bë e përhapur në mbarë vendin pas viteve 1960 -70! Në kontrast me mendimin e mbajtur gjerësisht, Sallata moderne Ruse (e quajtur “Olivier” në Rusi) ka pak të përbashkët me recetën origjinale të kësaj pjate të shpikur nga kuzhinieri francez Lucien Olivier.
Historia e Sallatës së famshme Ruse
Kjo sallatë u shpik në vitet 1860 nga Lucien Olivier (1838-1883), një restaurator nga Moska, pronar i restorantit “Hermitation” në Sheshin Trubnaya. Ndërtesa e restorantit është ruajtur ende sot. E vendosur në adresën 14, Bulevardi Petrovsky, ajo aktualisht strehon një shtëpi botuese dhe një teatër. Fillimisht, Francezi nuk shpiku një sallatë, por një pjatë të quajtur “Majonezë nga Shpendët”. Për këtë recetë të shijshme, fileto shpendësh të egër ziheshin dhe më pas vendoseshin në një pjatë të shoqëruar me kube pelte të përftuara nga lëngu i tyre. Kjo pjatë shoqërohej në anësore edhe me gaforre dhe gjuhë vici të aromatizuara me salcë Provencal (Tradicionale). Qendra e pjatës ishte zbukuruar me patate të pjekura dhe kastraveca turshi të gjitha të zbukuruara me feta vezësh të ziera. Sipas kuzhinierit, “kodra” qendrore nuk ishte e destinuar për ushqim, por thjesht për qëllim estetik, si një element dekorimi.
Sidoqoftë, shumë shpejt Lucien Olivier pa që kjo vepër gastronomike e dekoruar në mënyrë të ndërlikuar përfundoi shumë shpejt tek shumica e njerëzve e përzierë në një miks shijesh. Kuzhinieri francez u tmerrua, por të nesërmen edhe ai iu ‘dorëzua’ shijes së përgjithshme duke i përzierë të gjithë përbërësit së bashku dhe më pas me shumë majonezë. Kjo pati një sukses masiv!
Recetë origjinale e sallatës ruse “Olivier” në kontekstin modern:
- fileto shpendësh të egër të zier,
- një gjuhë viçi të zier,
- 100 gram havjar të zi,
- 200 gram marule të freskëta,
- gaforre e zier ose e konservuar,
- gjysmë kavanozi kastravec turshi,
- salcë soje,
- dy tranguj të freskët,
- 100 gram kaperi,
- 5 vezë të mëdha të ziera, të prera hollë.
Salcë për sallatë: Majonezë Provencal e bërë në shtëpi nga 400 gram vaj ulliri të rafinuar, 3-4 të verdha vezësh, pak uthull dhe mustardë, sheqer dhe kripë për shije.
Sallata e Olivierit Sovjetik
Pas Revolucionit të Tetorit të vitit 1917 dhe Luftës Civile me Urinë dhe shkatërrimin e mëvonshëm, kuzhina ruse u bë histori antike në Rusinë Sovjetike. Sidoqoftë, një recetë e thjeshtuar e Sallatës së Olivierit u krijua midis emigrantëve të varfër rusë që kishin ikur jashtë vendit pas Revolucionit të vitit 1917. Kjo Sallatë e thjeshtë “emigrante” ruse u kthye në BRSS nga Franca pas Luftës së Dytë Botërore në rrjedhën e zgjerimit të kontakteve diplomatike me Europën.
Recetë e sallatës sovjetike ruse
Shërben nga 6 deri në 7 persona:
- 1 fileto gjoks pule të zier ose 200 gram viçi të zier,
- 400 g patate të ziera,
- 2 tranguj të mesëm turshi,
- 1 gotë bizele të konservuara jeshile,
- 1 qepë e copëtuar imët,
- 2 vezë të ziera,
- 6 ullinj të mëdhenj të zi,
- 8 tufa majdanoz.
Pritini të gjithë përbërësit dhe përzieni së bashku me 200 g majonezë.