Bishtajat perbejne grupin e perimeve me te shendetshme per njeriun. Ato jane shume te pasura me proteina per rrjedhoje ato jane shume te popullarizuara, sidomos tek vegjetarianet. Me poshte paraqiten vlerat e shendetshme te perimeve kryesore qe perbejne grupin e bishtajoreve.
Bishtajat e bizeleve te njoma
Sipas dokumenteve te lashtesise perdorimi i bizeles njihej qe ne epokat prehistorike te gurit e te bronzit dhe vazhdon te vIeresohet sipas merites dhe ne ditet tona.
Ku perqendrohet pasuria e kokrrave te bizeles se njome?
Ne proteinat (7.45 g%), vitamina C (26 mg%), vitamina E (6 mg%) dhe vitamina PP (2.5 mg), koline dhe inozitol (290 dhe 160 mg ne 100 g prodhime te thate). Ia kalon te gjitha perimeve te gjelbra ne kalori 86 kkal ne 100 g bizele te fresketa.
Ç’mund te thuhet per kokrrat e bizeles se njome, ne forme te konservuar?
Vlera e tyre nuk mbetet veçse shume pak pas kokrrave te fresketa. Ne kokrrat e ngrira ne frigorifer ruhet 70% e vit. C, 97% e vit.B1 dhe 100% e Vit.B2. Ne konservat e sterilizuara ne kavanoz mbeten vetem 20% e vit. C, 65% e vit. B1 por ruhet e paprekur (100%) Vit.B2.
Si perfundim mund te thuhet se bizelet jane pothuaj te vetmet perime te fresketa qe mund te konsumohen pa ose me pak mish, sepse zoterojne faktore ushqimore te gjithanshem dhe ne perqendrime te konsiderueshme.
Bishtajat e batheve te njoma
Bathet e njoma qe ne te kaluaren perdoreshin mjaft, tani jane lene ne harrese pothuaj te plote. Megjithese vlera e tyre ushqimore reale duhet t’u siguronte nje vend te nderuar prane bizeleve e mashurkave ne perberjen e nje ushqimi racional. Deshmi per kete eshte perdorimi i gjere i ketyre perimeve ne shume vende te botes veçanerisht ne SHBA.
Rendesi ka sidomos pasuria e tyre me proteina (5,39%) qe ze vendin e dyte pas bizeleve te njoma; permbajne 3,9 % glucide (karbohidrate) dhe 37,1 kkal per 100 g lende te fresket.
Vlera e larte proteike e batheve te njoma e perligj plotesisht perdorimin e tyre te shpeshte gjate stines perkatese.
Bishtajat e mashurkave ose barbunjave
Ja karakteristikat kryesore te ketyre perimeve: proteina 2.11 g%, glucide 2,20, celuloze 1,5 kalori, 17,24 per 100 g lende te njome. Ato kane edhe karotine 0.21 mg%, vit.B1 0.06, B2 0.12, PP 1.07, C 12, kalium 300, kalcium 73, magnezium 26, hekur 1.2, fosfor 44, squfur 30.
Duke qene mjaft te pasura me kalium e magnez jane te dobishme per veprimtarine normale te zemres dhe eneve te gjakut.
Bishtajat e fasuleve te njoma
Kete “parade” te perimeve te njoma e mbyll me nder fasulja e njome kampione e kategorise per permbajtjen e proteinave (10.23 g%). Nga ana sasiore ne 200 g fasule te njoma gjendet e njejta sasi proteinash sa ne 100 g mish. Ketu e ka burimin edhe fjala e urte popullore “Grosha mishi i fukarait”. Nga ana cilesore inferioriteti i tyre i vogel ndaj mishit mund te menjanohet me nje veze, pak mish, djathe, qumesht ose kos.